Sytuacja gospodarcza w Chinach

Łukasz Sarek

Opublikowane wczoraj dane dla chińskiego eksportu i importu za sierpień są wyraźnie lepsze niż prognozy rynkowe. Eksport z Chin wyrażony w usd wzrósł o 25,6 proc. r/r. W lipcu wzrost był na poziomie 19,3 proc. Import do Chin wzrósł w sierpniu o 33,1 proc. r/r, w lipcu o 28,1 proc. rdr. Sierpniowa nadwyżka w handlu wyniosła 58,34 mld usd. Eksport do UE spadł jednak o 9,9 proc. r/r a import z UE aż o 22 proc. rdr. Bilans na korzyść Chin wzrósł o niemal 11 proc. O blisko 10 proc. wzrosła również chińska nadwyżka w handlu z USA. 33,3 proc. wzrost importu był znacznie dynamiczniejszy niż eksportu, który wzrósł o 15,5 proc.

Wzrost wymiany handlowej Chin. Zwalniająca gospodarka w tle

Bardzo dobre wyniki w zagranicznej wymianie handlowej zostały osiągnięte pomimo poważnych zaburzeń w pracy chińskich portów, lotnisk i terminali kolejowych. Są one pozytywnym akcentem na tle nie najlepszych w ostatnich miesiącach danych gospodarczych z Chin. Wynikają one jednak w znacznym stopniu z wcześniej złożonych zamówień, dla których wysyłki były realizowane w sierpniu. Istotne znaczenie miał w porównaniu do lipca wzrost importu surowców, szczególnie ropy naftowej i gazu ziemnego. Sytuacja gospodarcza w Chinach jest obecnie bardziej złożona niż wskazywałyby na to sierpniowe dane dla eksportu i importu. Chińskie przedsiębiorstwa borykają się i będą w najbliższym czasie borykały się z działaniem wielu negatywnych czynników takich jak m.in.:

– niestabilny popyt zagraniczny i ograniczony popyt krajowy
– problemy w logistyce,które narastają od wielu miesięcy
– presja inflacyjna (związana między innymi z rosnącymi cenami surowców oraz kosztów transportu)
– niedobory niektórych surowców i komponentów, co w powiązaniu z problemami w logistyce powoduje wydłużenie czasu realizacji zamówień
– nasilenie działań aparatu partyjno-państwowego, mających na celu podporządkowanie działalności gospodarczej polityce gospodarczo-społecznej KPCh.

Bezpośrednią przyczyną wielu z powyższych trudności są zaburzenia w gospodarce światowej i wewnątrz Chin. Są one przede wszystkim związane z kolejnymi ogniskami i falami koronawirusa. W związku z pogarszającą się w ostatnich miesiącach sytuacją w chińskiej gospodarce można spodziewać się, że kierownictwo KPCh podejmie w najbliższych miesiącach działania zaradcze i zastosuje instrumenty polityki fiskalnej dla ochrony tempa wzrostu gospodarczego przed drastycznym spadkiem.

Sytuacja w chińskim sektorze przemysłowym

Słabe sierpniowe odczyty PMI. Caixin/Markit PMI dla przedsiębiorstw produkcyjnych spadł do 49,2 (o 1,1). Po raz pierwszy od maja jego wartość wskazuje na kontrakcję wobec okresu poprzedzającego. Również mocno poniżej 50 spadł wskaźnik nowych zamówień eksportowych. Obniżyła się także wartość wskaźnika dla zapasów surowców/komponentów przy jednoczesnym wzroście zapasów produktów gotowych. Również oficjalny, rządowy PMI dla sektora produkcyjnego obniżył się do 50.1 z 50.4. Indeks nowych zamówień spadł do 49,6, w tym zamówień eksportowych do 46,7. Stosunkowo słabe wskaźniki PMI wskazują na to, że chińskie firmy borykają się wciąż z trudnościami, na które wskazywały dane z poprzednich miesięcy.

Słabnący wzrost wartości dodanej. Przychody i koszty. W lipcu tempo wzrostu wartości dodanej wyniosło 6.4 proc. r/r i było najwolniejsze w br. Jest to też kolejny miesiąc od marca, kiedy wartość ta wciąż się obniża. Przychody przedsiębiorstw w lipcu w porównaniu do czerwca rosły, ale minimalnie wolniej niż koszty (17,2 proc. do 17.3 proc.). Wzrost kosztów w sektorze produkcyjnym nie był jeszcze zatem bardzo bolesny. Ze względu jednak na różne metody ich rozliczania w części firm mogą one być odczuwalne w późniejszym okresie.

Znaczna liczba chińskich przedsiębiorstw przynoszących straty. Według danych Krajowego Urzędu Statystycznego w lipcu br. straty wykazało 21,4 proc. chińskich przedsiębiorstw. Jest to wynik lepszy niż w lipcu 2020, kiedy „pod kreską” znalazło się 23,9 proc. firm. Wciąż jednak jest to wartość gorsza od poziomu 19,5 proc. w 2019. W porównaniu do czerwca br. kiedy było to 22,5 proc. jest natomiast zdecydowana poprawa.

Wzrost zadłużenia. W lipcu zadłużenie chińskich przedsiębiorstw nieznacznie wzrosło o 0.3 proc. m/m i było wyższe o niemal 10 proc. od poziomu w lipcu 2020 r. i 15,3 proc. od odnotowanego w lipcu 2019 r. Jednocześnie rosną również należności wymagalne. Liczba przedsiębiorstw w lipcu 2021 r. była o 6,8 proc, wyższa niż w lipcu 2020 i o 9,8 proc, wyższa niż w lipcu 2019. W powiązaniu z tempem wzrostu zadłużenia sugeruje to, że rośnie ryzyko dla firm, które kredytują swoich kontrahentów.

Rosnące zapasy. Na koniec lipca wartość zapasów była wyższa o 2.3 proc. m/m. Jednocześnie była ona o 15,4 proc. i 17,7 proc. odpowiednia wyższa od poziomów z lipca 2020 i 2019. Według danych Caixin/Markit PMI w sierpniu wzrosły zapasy produktów gotowych przy jednoczesnym spadku zapasów surowców, półproduktów itp. Wzrost ten jest kontynuacją trendu z poprzednich miesięcy. Według oficjalnych danych statystycznych w lipcu zapasy produktów gotowych były wyższe o 2,7 proc. m/m oraz o 13,3 proc. i 19,5 proc. odpowiednio do lipca 2020 i 2019.

Problemy chińskiego sektora usług

Spadek aktywności na rynku krajowym. Caixin/Markit PMI dla usług spadł w sierpniu do 46.7 i był to najniższa wartość od maja 2020 r. W lipcu wynosił 54.9. Słabość w usługach pociągnęła w dół ocenę dla całego sektora. W rezultacie wartość ogólnego wskaźnika spadła do 47,2 – najniższej od kwietnia 2020 r. Za słabe wyniki sektora usług odpowiadał według PMI opracowanego przez Caixin przede wszystkim chiński rynek wewnętrzny, na którym osłabły znacząco zarówno popyt jak i podaż. Zamówienia eksportowe utrzymały się na poziomie lekko powyżej 50. Zredukowane zatrudnienie poskutkowało wzrostem w sierpniu liczby niezrealizowanych zamówień. Sierpień był również już 14 miesiącem miesiącem rosnących kosztów pracy i logistyki, co istotne zwiększyło presję na dochody chińskich przedsiębiorstw.

Również oficjalny rządowy wskaźnik PMI dla sektora usług spadł z 52,5 w lipcu do 45,2 w sierpniu. Sprawiło to, że ogólny wskaźnik dla przedsiębiorstw innych niż produkcyjne wyniósł 47,5 ponieważ wzrost w budownictwie nie był w stanie skompensować spadku aktywności w innych branżach. W sierpniu mocno zarysował się spadek zamówień w tym zamówień eksportowych (odmiennie niż wg Caixin/Markit PMI) i zatrudnienia. W lipcu wartość usług była tylko o 7,8 proc. wyższa r/r., co było wyraźnie słabsze od wyników w poprzednich miesiącach (odpowiednio 10,9; 12,5; 18,2).

Niekorzystne działania aparatu partyjno państwowego w sektorze usług. W ostatnich miesiącach chińskie władze kierując się w dużej mierze pobudkami politycznymi zastosowały szereg środków w stosunku do przedsiębiorstw z różnych branż, które doprowadziły do masowego zaprzestania działalności lub drastycznego obniżenia skali lub zakresu działań i mają również wpływ na osłabienie całego sektora usług. Nowe regulacje w sektorze usług edukacyjnych doprowadziły do zapaści w branży. Ograniczenia w działalności wprowadzono również w branży rozrywkowej i gier komputerowych. Kontynuowane jest zaostrzanie regulacji w segmencie pozabankowych usług finansowych.

Słabnąca chińska konsumpcja, inwestycje i rewizja prognoz wzrostu PKB

Słabnący wzrost konsumpcji. Chiński GUS nie opublikował jeszcze oficjalnych danych dotyczących konsumpcji i inwestycji za sierpień. Dane za pierwsze siedem miesięcy w powiązaniu z sierpniowym osłabieniem sugerują jednak, że odczyty za sierpień będą również nie najlepsze. W lipcu konsumpcja była zaledwie o 8,5 proc. wyższa r/r. Przy ponad 12 proc. wzrostach w czerwcu i maju oraz znacznie lepszych wynikach w poprzednich miesiącach i przy niskiej bazie z ubiegłego roku, kiedy odnotowano spadek o 1,1 proc. r/r, jest to wynik słaby.

Hamowanie wzrostu inwestycji. Wyraźnie w ostatnich miesiącach wyhamował wzrost inwestycji w środki trwałe. O ile na koniec kwietnia łączna ich wartość od początku roku była wyższa o blisko 20 proc. r/r, to już na koniec lipca było to zaledwie 10 proc. r/r. Spadek tempa wzrostu wynika głównie z wstrzymania inwestycji przez przedsiębiorstwa prywatne.

Rewizja prognoz wzrostu PKB. Ze względu na cały szereg czynników wskazujących na słabnięcie tempa wzrostu chińskiej gospodarki w ostatnich tygodniach wiele instytucji zrewidowało prognozy wzrostu gospodarczego lub wskazało na możliwość rewizji prognoz. Tak np. Deutsche Bank przed kilkoma dniami obniżył prognozę do 8,2 proc. (z 8,7) proc. W niedzielnym komunikacie Fitch wskazał, że zagrożony jest jego bazowy scenariusz wzrostu na poziomie 8,4 proc. ING pomimo opublikowanych już dobrych danych dla eksportu i importu utrzymało obniżoną niedawno do 8,9 proc. (z 9,2 proc.) prognozę.